Bijenproducten
Het meest bekende product van de bijen is Honing.
-
Honing
Honing (of verouderd: honig) is een natuurlijke vloeibare zoete substantie die ontstaat als honingbijen nectar uit bloemen verzamelen en deze vervolgens omzetten. De nectar wordt zowel door toevoegen van enzymen als door indikking door verdamping omgezet naar honing. Honing wordt door mensen als voedingsmiddel gebruikt. De kleur en de smaak van honing wordt grotendeels bepaald door de oorsprong van de nectar (honing van de paardenbloem smaakt anders dan die van bijvoorbeeld de linde), maar ook de mate van kristallisatie is van invloed op de smaaksensatie.
De basis van alle honingsoorten is nectar van bloemen.
Er is echter één uitzondering, dat is Waldhoning.
- Waldhoning (ook wel genoemd honingdauw-, blad-, bladluizen-, of luizenhoning) komt niet van nectar, maar van honingdauw en verschilt ook duidelijk van honing van nectar. ​Nectar komt regelrecht vanaf de florale of extraflorale nectariën van een plant. Honingdauw heeft via de maag van de luis een extra bewerking ondergaan, en heeft daardoor een rijkere samenstelling. Waldhoning is meestal vrij donker van kleur en kruidig van smaak. In ons wisselvallige klimaat is het winnen van waldhoning vaak een toevalstreffer. Een flinke regenbui spoelt al gauw alle honingdauw weg: einde dracht. De insecten die honingdauw afscheiden kunnen op veel verschillende planten voorkomen. Soms op loofhout , zoals beuk, eik, esdoorn, linde of zuurbessoorten soms ook op coniferen, bijvoorbeeld fijnspar of lariks. Deze verscheidenheid leidt ook tot verschillende samenstellingen van de honingdauw, en dus tot verschillende samenstellingen van de resulterende waldhoning.
Daarnaast zijn er nog diverse andere producten die door de bijen worden geproduceerd, t.w.:
-
Bijenwas
In 1744 werd , door de Duitse imker Hornborstel, vastgesteld dat bijen was maken. Deze was wordt geproduceerd in acht wasklieren door 12 tot 18 dagen oude werksters.Om 1 kilogram was te verkrijgen moeten de bijen ca. 1 miljoen wasschubjes produceren. Hiervoor gebruiken zij ongeveer 25 kilogram honing.Deze was is wit maar verkeurd snel naar geel doordat zij, onvermijdelijk, in aanraking komt met stuifmeel. Bijenwas is niet oplosbaar in water en heeft een smeltpunt van 62-65 0C.
Onder 18 0C kan was breken. Het soortelijk gewicht bedraagt 0,95. Ingeval van toevoeging is bijenwas bekend onder het nummer E901.
Bijenwas wordt o.a. gebruikt voor de productie van kaarsen, als onderhoudsmiddel voor meubels (boenwas) en in de tandheelkunde voor het aanmeten van een kroon of gebit.
- Pollen (stuifmeelkorrels)
Bijen (en hommels) nemen niet alleen de nectar uit een bloem mee om op te slaan, maar ook vaak stuifmeel, dat aan hun lijf blijft kleven of dat ze aan elkaar gekleefd als stuifmeelkorfjes aan hun pootjes meenemen. Hiermee dekken de zij hun behoefte aan eiwitten, vetten, mineralen en vitamines.Deze stuifmeelkorrels kunnen door imkers te koop aangeboden worden. Het voelt droog en enigszins kleverig aan en smaakt relatief droogzoet.
- Propolis
Propolis is een lijmachtige substantie, gemaakt door honingbijen uit knoppen, sap van planten en bomen (meestal hars), en andere botanische bronnen. Propolis wordt door bijen gebruikt om ongewenste kieren en openingen in hun woning te dichten en de wanden te bekleden. De kleur van propolis varieert per bron, maar donkerbruin komt het meest voor. Rond kamertemperatuur is propolis kleverig, maar bij lagere temperaturen is het hard en broos.Propolis was al in de Griekse oudheid bekend om zijn geneeskrachtige werking en is een krachtig anti-bioticum; het werkt bacterie- en schimmeldodend.
- Koninginnengelei (Royal jelley)
Koninginnengelei (ook wel koninginnenbrood of koninginnenbrij genoemd) is het mengsel dat wordt gegeven aan bijenlarven. De larve die werd gekozen als toekomstige koningin, zal in verhouding tot de andere larven veel grotere hoeveelheden krijgen, wat nodig is voor haar ontwikkeling.Koninginnengelei bestaat uit 66% water, 12,3% eiwit, 12,5% suiker, 5,5% vet en verscheidene vitamines, mineralen en hormonen. Deze vitamines, mineralen en hormonen worden gemaakt in een speciale klier van de bijenwerksters. Deze klieren bevinden zich in de kop van de werkbij.
Koninginnengelei is ook voor menselijke consumptie in de handel en er worden diverse goede eigenschappen aan toe geschreven, zo zou het verjongend en versterkend werken. Deze eigenschappen worden verondersteld omdat de koninginnengelei tot gevolg heeft dat een bijenlarve zich tot koningin ontwikkelt en daardoor een veel langere levensduur (5 jaar) heeft dan een werkbij (enkele maanden). De langere levensduur moet dus wel toe te schrijven zijn aan de koninginnengelei. Echter, dit is niet klinisch bewezen. Hierbij wordt voorbijgegaan aan het feit dat een koningin vrijwel niet vliegt en dat een werkbij (mogelijk) sterft door slijtage van de vleugels