Cursusbeschrijving voortgezet imkeren

Imkersverenigingen Eerbeek en Brummen organiseren de Voortgezette cursus Bijenhouden. Het cursusprogramma is gebaseerd op de richtlijnen van de Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV) te Wageningen. (www.bijenhouden.nl) De cursusleraar is Wouter Schouwstra uit Beekbergen, tel.0616762115. De kosten bedragen: €125.

Aanleiding

Veel beginnende imkers lopen bij de toepassing van die basishandelingen zoals ze die voor het gemiddelde bijenvolk in de basiscursus hebben geleerd, tegen problemen aan als ze na de basiscursus zelfstandig gaan imkeren. Met name door verschillen in weer, dracht, de mate van aanwezigheid van ziekten, lijkt de jaarlijkse ontwikkeling van het bijenvolk telkens weer verschillend  wat vragen oproept over het moment waarop de basishandelingen moeten worden toegepast. Daar komt bij dat de moderne imker, levend in een informatiemaatschappij, bij het zoeken naar antwoorden op zijn vragen op internet gemakkelijk overspoeld wordt met (soms tegenstrijdige) informatie.  

De doelstellingen van de cursus voorgezet imkeren:

Waar de basiscursus uitgaat van een zekere gelijkheid van alle bijenvolken, leert de cursus voortgezet imkeren de verschillen tussen bijenvolken te herkennen en daarmee om te gaan.  Daartoe is het nodig om:

• Kennis te verwerven van het verloop van de jaarlijkse cyclus van het bijenvolk in relatie met weer en dracht.  
• Verschillen in ontwikkeling (grootte van het volk, voorraden, vitaliteit en ziekten) tussen bijenvolken te leren beoordelen en de daarbij passende maatregelen te leren nemen.
• Meer kennis te verwerven van en ervaring met allerlei deelaspecten van het houden van bijen zoals kennis van imkermateriaal, dracht, raatvernieuwing, varroabestrijding, verenigen van bijenvolken en honingoogsten.
• Kennis en vaardigheden te verwerven betreffende eenvoudige koninginnenteelt.
• Kennis op te bouwen van het eigen drachtgebied.

De inhoud van de cursus voortgezet imkeren:

Theorie:

Uitgangspunt is de theorie zoals die bij de basiscursus is beschreven in ‘Honingbij en bijenvolk’. Deze theorie wordt uitgebreid met een beschrijving van de variaties in de verschijningsvorm in de jaarcyclus van het bijenvolk. Verder theorie betreffende eenvoudige koninginnenteelt, reizen met bijen, het schatten van de grootte van een bijenvolk en geïntegreerde varroabestrijding.

Praktijk:

De praktijk wordt voorbereid in de les en door de imker uitgevoerd bij zijn eigen bijenvolken. Aan te bevelen is om dat samen met andere een of meer andere cursisten te doen. 

De lesopzet van de lessen voortgezet imkeren

Anders dan bij de basiscursus bestaat een les niet uit theorie, instructie en inoefenen. In een les voortgezet imkeren worden de vragen/problemen van de cursisten met betrekking tot het aan de orde zijnde onderwerp geïnventariseerd en wordt nagegaan of de theorie daarop een antwoord geeft en wordt besproken hoe dat in de praktijk uitgevoerd moet worden. Daarna kan de cursist bij zijn eigen bijenvolken aan het werk. 

Nieuwe onderwerpen zoals koninginnenteelt zullen eerst in collegevorm uitgelegd worden.

Een les zal er als volgt uitzien:

1. Evaluatie uitgevoerde opdracht(en). Hoe paste jouw bijenvolk in de jaarcyclus? Goed gelukt? Welke problemen?
2. Inventariseer vragen en ervaringen van cursisten betreffende het onderwerp van de les.
3. Laat cursisten vragen beantwoorden en opdrachten uitvoeren over het onderwerp van de les om het bijbehorende kennisgebied te activeren (zie boek Voorgezet Imkeren)
4. Behandel van de jaarcyclus het deel dat bij deze les van toepassing is en wat de imker dus wel/niet moet doen. .
5. Opdracht(en) voor de volgende les.

Praktijk:

De praktijk wordt door de cursisten zelf in groepjes of individueel bij eigen bijenvolken uitgevoerd. Die uitvoering wordt in de volgende les geëvalueerd. Werken in groepjes heeft de voorkeur omdat cursisten elkaar daarbij verder helpen door de praktijk met elkaar bespreken.

Demonstratie en instructie door de bijenteeltleraar als dat bij de voorbespreking blijkt dat het nodig is.

Lesmateriaal:

• Theorieboek ‘Honingbij en Bijenvolk’
• Basiscursus imkeren
• Cursusboek ‘Voorgezet Imkeren’

Resultaat van de cursus

• De cursist kent de jaarcyclus van het bijenvolk, herkent de cyclus in de bijenvolken en beoordeelt daarmee de kwaliteit van het volk.  
• De cursist kan beoordelen of de ontwikkeling van een bepaald bijenvolk overeenkomt met de te verwachten ontwikkeling op basis van weersomstandigheden en dracht.  Hij kan daarbij onderscheid maken tussen de ontwikkeling van het bijenvolk en de ontwikkeling van de honingvoorraad.     
• De cursist kan een eenvoudige koninginnenteelt toepassen.

Duur en opzet van de cursus

9 bijeenkomsten van 2 uur. De bijeenkomsten worden ruimschoots voor de tijd van uitvoering in de praktijk georganiseerd, zodat de beginnende imker ruim tijd heeft zich op de uitvoering voor te bereiden.

Toelatingseisen

De cursus is bedoeld voor de beginnende imker die de basiscursus imkeren gevolgd heeft en voor het eerst zelfstandig gaat imkeren of nog maar een of twee jaar daarmee bezig is.

De cursist heeft de basiscursus imkeren is gevolgd.

De cursist heeft zelf bijenvolken.   

Diplomering

De cursist krijgt na afloop van de cursus het NBV diploma als de cursist naar het oordeel van de leraar met voldoende inzet aan de cursus heeft deelgenomen en daarmee zijn kennis en vaardigheden heeft verruimd.   

Uitgewerkt lesprogramma van de cursus Voortgezet Imkeren

Theorie

14-2 Theorieles over biologie van het bijenvolk: zelforganisatie, jaarcyclus.

Negen lessen ter voorbereiding op de praktijk in de eigen bijenvolken.

Les 1 21-2 vroege voorjaarsactiviteiten

Imkermaterialen, drachtplanten, reizen met bijen

Les 2  14-3 Voorjaarsinspectie

Opbouw van een bijenvolk, kwaliteit van de raten

Les 3 29-3 Ruimte geven en zwermcontrole (omstreeks eind maart)

De voorjaarsontwikkeling en de verschillen daarin. Bespreking van de oorzaken van die verschillen (weer, dracht, eigenschappen van het volk) en hoe daarmee om te gaan.

les 4 11-4 Zwermverhindering en volksvermeerdering (omstreeks half april)

Waarnemen van zwermplannen, zwermverhindering en volksvermeerdering.

Les 5 15-5 Eenvoudige koninginnenteelt  (omstreeks half mei)

Theorie over eenvoudige koninginnenteelt met behulp van redcellen ter verkrijging van zachtaardige bijenvolken.

Koninginnenteelt en zwermverhindering.

Les 6 29-5 Varroabestrijding met oxaalzuur/mierenzuur, controle van de jonge moer, opbouw van de honingvoorraad door de bijen (omstreeks eind mei)

Les 7 27-6 Honing oogsten, voedselvoorraad, wasverwerking

Les 8 8-8 Najaarsverzorging ( omstreeks begin augustus)

Les 9 26-9 Afsluiting van de cursus met honingkeuring

Eind bijeenkomst met bespreking van het afgelopen imkerjaar, resulterend in tips voor het volgende jaar als zelfstandig imker. Eventueel Honingkeuring.